Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2013

Βρέχει διαμάντια στον Δία και στον Κρόνο. Diamond Rain May Fill Skies of Jupiter and Saturn

New research released this week suggests that diamond rain may be possible on Jupiter and Saturn. (Photo via Getty) | Getty

Αν ταξιδέψετε στον Δία ή τον Κρόνο, καλύτερα να πάρετε μαζί σας απόχη αντί για ομπρέλα: Σωματίδια κάπνας που σχηματίζονται ψηλά στις ατμόσφαιρες των δύο γιγάντιων πλανητών δεν αποκλείεται να μετατρέπονται σε διαμάντια, τα οποία πέφτουν ως βροχή, εκτιμούν Αμερικανοί ερευνητές. Άλλοι συνάδελφοί τους, όμως, δεν φαίνονται θαμπωμένοι από την υποθετική χλιδή.

Κοσμικά διαμάντια

One day, humans could send probes to mind the diamonds of Saturn. Credit: Michael Carroll/Alien Seas

Ο άνθρακας είναι γνωστό ότι μετατρέπεται σε διαμάντι σε συνθήκες ακραίας πίεσης και υψηλής θερμοκρασίας, όπως για παράδειγμα στο εσωτερικό της Γης.

Σύμφωνα μάλιστα με προηγούμενες θεωρητικές μελέτες, γιγάντια διαμάντια ίσως κρύβονται στις καρδιές μακρινών πλανητών ή ακόμα και στους πυρήνες νεκρών άστρων.

Τέτοια κοσμικά διαμάντια δεν αποκλείεται όμως να κρύβονται και στο Ηλιακό Σύστημα, και συγκεκριμένα στις παχιές ατμόσφαιρες του Ποσειδώνα και του Ουρανού, όπως έχουν προτείνει ορισμένοι ερευνητές.

Carbon may be crushed and melted to form diamond oceans on Jupiter Photo: AP

Η νέα μελέτη αφήνει τώρα ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρέχει διαμάντια και στον Άρη και τον Δία, τους δύο μεγαλύτερους πλανήτες της γειτονιάς μας. Ερευνητές της αμερικανικής εταιρείας California Specialty Engineering και του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν στο Μάντισον παρουσίασαν τις εκτιμήσεις τους σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Ντένβερ του Κολοράντο.

Συνδυάζοντας τα νεότερα δεδομένα για τη συμπεριφορά του άνθρακα σε συνθήκες υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας με τα τελευταία μοντέλα για τις ατμόσφαιρες των γιγάντιων πλανητών, η ερευνητική ομάδα παρουσίασε ένα σαφές σενάριο για τη βροχή διαμαντιών.

Πολύτιμη βροχή

An artist's conception of a multitude of tiny diamonds next to a hot star. (NASA/JPL-CALTECH)

Όλα αρχίζουν όταν μόρια μεθανίου ψηλά στην ατμόσφαιρα διασπώνται από κεραυνούς και δίνουν άτομα άνθρακα, τα οποία ενώνονται και δίνουν σωματίδια αιθάλης (καπνιάς). Η αιθάλη βυθίζεται σε κατώτερα, θερμότερα στρώματα της ατμόσφαιρας όπου συμπιέζεται και μετατρέπεται πρώτα σε γραφίτη και τελικά σε διαμάντια.

Τα διαμάντια συνεχίζουν το ταξίδι τους όλο και πιο βαθιά στην ατμόσφαιρα, μέχρι που η θερμοκρασία φτάνει τους 8.000 βαθμούς Κελσίου και κυριολεκτικά τα λιώνει.

Ο Κρόνος δεν αποκλείεται να κρύβει έναν πλούσιο εσωτερικό κόσμο. High pressures on Saturn could be squeezing soot into diamonds, which then falls as rain. NASA/JPL/SPACE SCIENCE INSTITUTE

Στην περίπτωση του Κρόνου, τα διαμάντια εκτιμάται ότι σχηματίζονται σε βάθος 6.000 χιλιομέτρων μέσα στην ατμόσφαιρα και πέφτουν ως βροχή για ακόμα 30.000 χιλιόμετρα.

Η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι ο πλανήτης διαθέτει γύρω στους 10 εκατομμύρια τόνους διαμαντιών σε διάφορα μεγέθη, από ένα χιλιοστό μέχρι 10 εκατοστά.

Οι αντιρρήσεις

By using robotic probes, in the future, humans might be able to mine diamonds from Jupiter and Saturn. Credit: Michael Carroll/Alien Seas

Οι εκτιμήσεις, όμως, δεν βρίσκουν σύμφωνους άλλους επιστήμονες. Το γεγονός ότι τα διαμάντια μπορούν θεωρητικά να σχηματίζονται στις ατμόσφαιρες του Δία και του Κρόνου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα, σχολίασε στο «New Scientist» ο Λούκα Γκιρινγκέλι του Ινστιτούτου «Φριτς Χάμπερ» στη Γερμανία, ο οποίος έχει επίσης αμφισβητήσει τα διαμάντια του Ουρανού και του Ποσειδώνα.

Εξίσου επιφυλακτικός είναι ο Ντέιβιντ Στίβενσον του Ινστιτούτου Τεχνολογίας στην Καλιφόρνια, ο οποίος επισήμανε στο Nature.com ότι το μεθάνιο αντιστοιχεί μόλις στο 0,2 έως 0,5% των ατμοσφαιρών του Δία και του Κρόνου αντίστοιχα. Και, επειδή ο άνθρακας της ατμόσφαιρας είναι πολύ αραιός, τα σωματίδια αιθάλης θα διαλύονταν αμέσως μετά τον σχηματισμό τους, πριν μετατραπούν σε διαμάντια.


Ιππαλεκτρυών: Ένα «άγνωστο» ον της Ελληνικής Μυθολογίας. Hippalectryon: An "unknown" creature of Greek Mythology

A youth rides on the back of a Hippalektryon, a creature with the foreparts of a horse, and the back legs, wings and tail of a rooster. Attributed to the Related to the Griffin-Bird Painter. Cup, siana. Attic Black Figure. ca 560 - 550 B.C.

Ένα όχι και τόσο γνωστό ον της Ελληνικής μυθολογίας είναι ο ιππαλεκτρυών. Πρόκειται για ένα φανταστικό όν, ένα υβριδικό πλάσμα που από τη μέση και πάνω έχει τη μορφή αλόγου και από τη μέση και κάτω τη μορφή κόκορα. Το πίσω του μέρος φέρει τη φτερωτή ουρά ενός κόκορα, έχει τα φτερά ενός κόκορα καθώς και τα πόδια ενός πτηνού. Ετυμολογικά η λέξη ιππαλεκτρυών προέρχεται από τη λέξη ππος που σημαίνει στα αρχαία Ελληνικά, άλογο και τη λέξη λεκτρυών που σημαίνει αντίστοιχα κόκορας. Η ίδια λοιπόν η λέξη για να περιγράψει αυτό το ον αποτελεί και αυτή ένα «γλωσσικό υβρίδιο.»

Xenokles Painter. Man riding hippalektryon. Interior of an Attic black-figure lip cup, 540–530 BC. Homme chevauchant un hippalectryon. Intérieur d'une coupe à lèvres attique à figures noires, 540-530 av. J.-C. Altes Museum (Berlin)

Αν και στις γραπτές πηγές όπως θα δούμε το ο ιππαλεκτρυών δεν εμφανίζεται συχνά, ούτε υπάρχουν θεματικές ιστορίες ή μυθολογικοί κύκλοι που να τον αφορούν άμεσα, η πιο πρώιμη εμφάνισή του στην εικονογραφία χρονολογείται στον 9ο αι. π.Χ. από την Κνωσσό. Πιο ολοκληρωμένη η μορφή του εικονογραφικά και πιο συχνή παρατηρείται τον 6ο αι. π.Χ. και ιδιαίτερα σαν θέμα απεικόνισης στην κεραμική, αλλά και στην γλυπτική. 


Στις εικόνες βλέπετε για παράδειγμα ένα δείγμα από γλυπτό που βρέθηκε στην Ακρόπολη και χρονολογείται στους αρχαϊκούς χρόνους. Συχνά απεικονίζεται και κάποιος πολεμιστής που ιππεύει το ον αυτό, που είναι και εικονογραφικό θέμα σε ορισμένες σειρές νομισμάτων.

A youth rides the back of a Hippalektryon. Attributed to the Xenokles Painter. Kylix. Attic Black Figure. ca 550 B.C. The oldest representation currently known dates back to the 9th century BCE, and the motif grows most common in the 6th century, notably in vase painting and sometimes as statues, often shown with a rider. It is also featured on some pieces of currency. A few literary works of the 5th century mention the beast, though no myths related to it are currently known.

Στην κωμωδία του Αριστοφάνη, Όρνιθες ο ιππαλεκτρυών περιγράφεται σαν ένα περίεργο πλάσμα με κίτρινα φτερά. Εικονογραφικά όπως παρατηρούμε και από τις φωτογραφίες ο τρόπος απεικόνισής του είναι σταθερός και παγιωμένος: το μπροστινό μέρος και το κεφάλι είναι ένα άλογο καθώς και τα δύο μπροστινά πόδια, ενώ το πίσω μέρος είναι αυτό ενός κόκορα, με πλουμιστή ουρά, φτερά και ανάλογα πόδια. Συνήθως φέρουν και στην πλάτη τους έναν νεαρό καβαλάρη ή πολεμιστή.

Representation of a "cock-horse on an ancient etruscan vase. Représentation d'un hippalectryon sur un vase étrusque, publiée dans le Harper's New Monthly Magazine en 1882.

Ο Ησύχιος αναφέρει ότι υπήρχαν τρία είδη ιππαλεκτρύονος: ένας με τη μορφή ενός μεγάλου κόκορα, ένας με τη μορφή ενός τεράστιου αρπακτικού και τέλος ενός πλάσματος που έμοιαζε με γρύπα. Στις γραπτές πηγές φαίνεται να υπάρχει μία σύγχυση για το πώς εμφανίζεται αυτό το ον και πριν από τον Αισχύλο δεν υπάρχουν ειδικές περιγραφές ή λέξεις που να αναφέρονται σε αυτό.

Hippalectryon is a relatively unknown Greek mythology creature because it was not featured in any of the legends or folktales. However, hippalectryon can be found in sculptures and ceramics thus proving that it indeed was part of the Greek mythology. Part roaster part horse, it is one of the strangest creature that I have come across. Source: louboumian.deviantart.com

Συνδυαστικές μελέτες και αναφορές θεωρούν ότι το μοτίβο αυτό πιθανόν να μην είναι αμιγώς Ελληνικό και να προέρχεται από επιρροές από τη Μ. Ανατολή, όπως είναι το σύνηθες και για άλλα υβρίδια της Ελληνικής μυθολογίας. Στην περίπτωση όμως αυτή δεν γνωρίζουμε κάποια παράσταση ιππαλεκτρύονος από την Αίγυπτο ή το χώρο της Μ. Ανατολής. Εικονογραφικά στον Ελληνικό χώρο το συναντάμε κατεξοχήν στην μελανόμορφη κεραμική της Αθήνας όπου θα μπορούσε να είναι και μία παραλλαγή του μοτίβου του Πήγασου.

A warrior armed with shield and spear stands on the back of a Hippalektryon. Attributed to the Painter of the Vatican Horseman. Kylix. Attic Bilingual. ca 530 - 520 B.C.

Ο ιππαλεκτρυών εμφανίζεται και σε κάποιες σειρές νομισμάτων όπου θα μπορούσαν να αφορούν να αναπαραστάσεις του Πήγασου. Όμως ο τρόπος που αποδίδεται η ουρά και κυρίως τα πόδια με τα νύχια θυμίζει περισσότερο στυλιστικά τον ιππαλεκτρύονα. Στους Βατράχους του Αριστοφάνη αναφέρεται ότι το ον αυτό απεικονιζόταν συχνά πάνω σε πολεμικές ασπίδες και μάλιστα υπάρχει απεικόνιση πάνω σε ερυθρόμορφο αγγείο που δείχνει τη θεά Αθηνά να κρατάει μία τέτοια ασπίδα. Όπως συμβαίνει και με άλλα ανάλογα όντα της Ελληνικής μυθολογίας, όπως για παράδειγμα με το κεφάλι της Μέδουσας, η χρήση αυτή υποδηλώνει έναν προφυλακτικό ή αποτροπαϊκό χαρακτήρα. Τέτοιες εικονογραφικές επιλογές θεωρούνταν ότι προκαλούσαν γέλιο και έδιωχναν το φόβο μακρυά ή προκαλούσαν τον τρόμο στα μάτια του εχθρού.

Warrior riding a hippalektryon; the combination may not be antique. Terracotta, ca. 500–470 BC. From Thebes. Guerrier chevauchant un hippalectryon; l'assemblage n'est peut-être pas antique. Terre cuite, v. 500-470 av. J.-C. Provenance: Thèbes. Louvre museum.

Από την ίδια κωμωδία του Αριστοφάνη μαθαίνουμε ότι το μοτίβο του ιππαλεκτρύονα έφεραν επίσης και πλοία, γεγονός που συνηγορεί με τις μαγικές-αποτροπαϊκές ιδιότητες που πιθανόν είχε το ον αυτό για να προστατεύει τα πλοία και τα πληρώματά τους. Σε ένα χαμένο έργο του Αισχύλου, τους Μυρμιδόνες, αναφέρεται επίσης ότι η μορφή του ιππαλεκτρύονα υπήρχε στο πλοίο του Πρωτεσίλαου. Σε όσες από τις Αριστοφανικές κωμωδίες γίνεται αναφορά στον ιππαλεκτρύονα υπάρχει μία διάθεση αστειασμού που αφορά τόσο το μέγεθός του, αλλά και το αστείο περπάτημά του.

Aeschylus, Fragment 61 Myrmidones (from Scholiast on Aristophanes, Peace 1177) (trans. Weir Smyth) (Greek tragedy C5th B.C.): "[The figure of an hippalektryon is here described attached to the ship of Protesilaos:] The buff Hippalektryon (horse-cock) fastened thereon, the laborious work of outpoured paints."

Aristophanes, Frogs 929 ff: "Euripides: 'Twas all Skamandros, moated camps, and Grypaietoi (Griffin-Eagles) flashing in burnished copper on the shields . . .

Dionysos: Aye, by the Powers, and full many a sleepless night have spent in anxious thought, because I'd find the tawny Hippalektryon (Cock-Horse) out, what sort of bird it was!

Aeschylus: It was a sign, you stupid dolt, engraved the ships upon . . .

Euripides: No Hippalektryon (Cock-Horse) in my plays, by Zeus, no Tragelaphos (Goat-Stag) there you'll see."

Γονιδιακή η επιτυχία του γάμου; Does the success of your marriage depend on your DNA? Length of 'happy hormone' gene could be the key to wedded bliss

Pascal Dagnan-Bouveret, Blessing of the Young Couple Before Marriage, Oil on canvas, 99 x 143 cm, 1880-81. Scientists believe a gene involved in the regulation of the 'happy hormone' serotonin may predict a happy marriage.

Για πρώτη φορά, αμερικανοί επιστήμονες συνδέουν το DNA με τα συναισθήματα και τη συζυγική ικανοποίηση. Όπως έδειξε μελέτη ερευνητών των πανεπιστημίων της Καλιφόρνιας-Μπέρκλεϊ και Νορθγουέστερν, τελικά το «κλειδί» για έναν ευτυχισμένο γάμο εντοπίζεται στο γονίδιο που ρυθμίζει τη σεροτονίνη – την ορμόνη της ευτυχίας.

«Με τη βοήθεια των νέων ευρημάτων, είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε καλύτερα τι είναι αυτό που καθορίζει τη σημασία των συναισθημάτων για τον καθένα μας» εξηγεί ο κύριος συγγραφέας της μελέτης δρ Ρόμπερτ Λέβενσον.

Ξεδιπλώνοντας το γενετικό υπόβαθρο των συναισθημάτων

The researchers found a link between relationship fulfilment and gene variant called 5-HTTLPR. Couples who both had a short 5-HTTLPR had the most unhappy marriages - whereas those with one or two long variants were less bothered by the emotional ups and downs of their marriages.

Μελετώντας τις περιπτώσεις 156 ζευγαριών μέσης και προχωρημένης ηλικίας, οι ερευνητές εντόπισαν έναν συσχετισμό ανάμεσα στην ικανοποίηση που προκύπτει από μια σχέση και μια συγκεκριμένη εκδοχή του αλληλόμορφου 5-HTTLPR.

Στη μελέτη φάνηκε ότι οι εθελοντές που είχαν κληρονομήσει και από τους δυο γονείς τους αντίγραφα από δύο κοντά αλληλόμορφα 5-HTTPLPR δήλωναν πιο δυστυχισμένοι στον γάμο τους, όταν βίωναν αρνητικά συναισθήματα π.χ. θυμός και περιφρόνηση και πιο ευτυχισμένοι, όταν στον γάμο τους βίωναν θετικά συναισθήματα, π.χ. στοργή, τρυφερότητα ή υπήρχε χιούμορ.

Αντίθετα, οι εθελοντές με ένα ή δύο μακριά αλληλόμορφα φάνηκε να μην επηρεάζονται τόσο από τη συναισθηματική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στον γάμο τους.

Vasily Pukirev, The Unequal Marriage, 1862. Γονίδιο που ρυθμίζει την ορμόνη της ευτυχίας σεροτονίνη αποτελεί το «κλειδί» της συζυγικής ευτυχίας.

«Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη “συνταγή” για μια επιτυχημένη σχέση και τα συναισθήματα φαίνεται ότι παίζουν τον ρόλο του βασικού συστατικού» προσθέτει ο Λέβενσον. Τα ενδιαφέροντα ευρήματα παρουσιάζονται στο επιστημονικό έντυπο «Emotion».

Το Ταξίδι της Φυγής. “Against All Odds”. Got the Guts to Play Refugee?

Honoré Daumier, Emigrants ou fugitifs, huile sur panneau, Fugitive or emigrants, oil on panel.

«Καλωσόρισες στο Ταξίδι Φυγής, το παιχνίδι που σου δίνει την ευκαιρία να βιώσεις τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας» είναι το μήνυμα με το οποίο υποδέχεται τους παίκτες ένα βιντεοπαιχνίδι της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, με κεντρικό χαρακτήρα ένα παιδί που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του.

The UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees) made a unique, interactive game “Against all odds” which illustrates the complexity and danger of the refugee experience.

Το παιχνίδι, με την αγγλική ονομασία Against All Odds, παρουσιάστηκε το 2005 στη Σουηδία, μόλις πρόσφατα όμως έγινε διαθέσιμο στα ελληνικά -μπορείτε να το δείτε εδώ: http://www.taxidifygis.org.cy/

Το Ταξίδι της Φυγής απευθύνεται σε παιδιά 12-15 ετών, «μια ηλικία στην οποία οι άνθρωποι αρχίζουν να διαμορφώνουν τις ιδέες τους για τους πρόσφυγες και άλλα παρόμοια θέματα» επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία.

Οι παίκτες παίρνουν το ρόλο ενός μικρού πρόσφυγα και καλούνται να περάσουν 12 στάδια, από τη δίωξη στη χώρα προέλευσής τους μέχρι την αίτηση πολιτικού ασύλου σε άλλη χώρα.

Σε κάθε στάδιο ο παίκτης ενημερώνεται για κρίσιμα θέματα όπως η διαφορά του πρόσφυγα από τον μετανάστη, ή το ποιες λύσεις υπάρχουν όταν κανείς δεν διαθέτει διαβατήριο.

Links for you: